Mensen met een fysieke beperking en dans… Een combinatie die we niet vaak tegenkomen en niet meteen met elkaar zullen associëren. Bij dansers denken we meestal aan perfecte, flexibele, slanke, mooie ballerina’s. Waarom? In de 21e eeuw gaat dans toch veel verder dan dat?
Dat besefte ook het Conservatorium van Antwerpen. Dit schooljaar (’14-’15) was ‘inclusiedans’ verplicht in het curriculum voor de laatstejaarsstudenten Dans. 9 jongeren van 17-18 jaar uit een school voor leerlingen met een motorische (en soms mentale) beperking beleefden de tijd van hun leven toen zij de kans kregen om een dansvoorstelling te creëren met de studenten van het conservatorium.
Ik ben zelf een orthopedagoge die onderzoek doet naar acteurs met een beperking. Toen ik de prachtige kans kreeg om dit unieke proces stap voor stap te volgen en van dichtbij te onderzoeken, zei ik uiteraard volmondig ‘ja’! Mijn volledige onderzoek is te veel om in één blogpost te zetten, maar ik wil graag een aantal treffende uitspraken delen van de leerlingen met een beperking die aan deze dansvoorstelling hebben meegedaan.
Over rollen
Sofie had een heel eenvoudige reden om mee te doen aan deze dansvoorstelling: “Ik wou graag met iemand dansen die geen handicap had”. Margo had een andere reden om mee te doen: “Ik vond dat heel plezant omdat ik eens de lerares mocht spelen en omdat ik dan eens iets aan hun kon aanleren. Normaal is het altijd omgekeerd”. Voor Dorien was meedoen de normaalste zaak van de wereld: “ik dacht gewoon in mezelf: eigenlijk zijn we allemaal hetzelfde of je nu een beperking hebt of niet en dat is wel zo, niet waar? Ik denk daar gewoon niet aan. Ik denk dat wij allemaal gewoon zijn, normaal.”
Het eindresultaat mocht er dan ook zijn. Alle leerlingen en studenten vormden samen één prachtig harmonisch geheel. Het was niet duidelijk wie nu wel of geen beperking had en dat deed er ook niet toe. Het publiek zag een professionele dansvoorstelling waar mensen elkaar ondersteunden en aanvulden. Geen muziek, de vloeiende bewegingen en de voelbare connectie tussen de dansers vulde de ruimte. Een prachtig en ontroerend schouwspel dat het publiek niet onberoerd liet. Menig man zag ik dan ook stiekem een traantje wegpinken…
Geen babydansje
Voor Frederik was het niet alleen een persoonlijke ervaring. Hij had zijn familie uitgenodigd en die was natuurlijk nieuwsgierig. Al hadden ze allemaal een heel andere verwachting van wat het resultaat zou zijn: “Mijn bompa huilt niet gemakkelijk, maar bij de voorstelling was hij aan het wenen. Ze wisten helemaal niet wat er ging komen. Ze dachten waarschijnlijk ‘dat zal wel een K3-dansje zijn dat ze gewoon zullen nadoen’. Maar toen kwam dit…”
Ook Margo vond dat dit geen ‘gehandicaptendansje’ was, maar een volwaardig kunstproject waar een publiek echt kon van genieten. Ze voelde zich even een echte diva: ”En het leukste was: op het einde kregen we een heel luid applaus en dat gaf een super goed gevoel. We waren die avond allemaal sterren en we kregen dan een roos, zoals echte sterren. Dat gaf echt een super gevoel, zo van: die applaudisseren dus wel voor ons hé! Ik was super blij want iedereen wou met mij op de foto.”
De ervaring van het maken en opvoeren van een dansvoorstelling is achter de rug, maar Sofie geniet er nog van en vertelt er met veel vuur over: “Ik neem vooral de mooie momenten mee die ik met hen (de studenten dans) heb mogen beleven. In het begin moesten we nog kennismaken natuurlijk, maar we kwamen meteen met elkaar overeen en nu zijn we allemaal vrienden. Ik vond dat kei plezant om een band te creëren met die mensen. Wat me altijd zal bijblijven zijn: de dansers, de choreografen en de super leuke sfeer. En die sterke band dat vond ik echt fantastisch. En ook het oogcontact tijdens het dansen.”
Dat deze ervaring voor herhaling vatbaar is, kan Frederik je verzekeren: “Ik wil zeker en vast terug dansen. Dan kan ik oefenen. Ik zeg niet dat ik perfect ga worden, maar dan kan ik beter worden, dan kan ik mijn droom in vervulling laten komen: meedoen in een musical!”
Het feit dat deze ervaring een ‘once in a lifetime opportunity is’, maakt ook dat er een keerzijde aan de medaille is. Nadat het doek valt en het applaus wegebt, volgt het zwarte gat. Nu Sofie, Margo, Dorien, Frederik* en hun medeleerlingen de kans hebben gehad om te proeven van de artistieke wereld, willen ze meer. Maar waar kunnen ze nu terecht? Rolstoeldansen in de lokale dansclub spreekt deze 18-jarigen niet aan. Zullen ze ooit nog de kans krijgen om op een podium te staan, om succeservaringen op te doen en zich te voelen als echte sterren?
De wereld van inclusiedans belooft alvast een mooie toekomst. We hebben nood aan initiatieven als deze. Daarom kan je er meer over lezen in mijn blogberichten. Waar zou jij graag meer over weten? Of ken jij nog goede initiatieven? Laat het me weten via een comment hieronder!
*Wegens privacy-redenen, werden pseudoniemen gebruikt.
Damon 29 juli 2015
Zalig artikel!
Het zou inderdaad fantastisch zijn moesten personen met een beperking meer kansen krijgen om te dansen.
Kristien 5 augustus 2015
Wauw, leuk om te lezen! Als er nog mensen zijn die zin hebben in dans/theater: Laura, Steven en ik zijn daar ook ergens mee bezig 🙂 spreek ons gerust eens aan dan.
Axelle 28 oktober 2019
Hey, met wat zijn jullie precies bezig? 🙂
Sien 5 augustus 2015
Wat een mooi project! Daar zou ik met veel plezier ook aan meegewerkt hebben. Ik moet toegeven dat het standaard rolstoeldansen mij weinig zegt, maar dit is iets helemaal anders, super!
Lieselot Pladys 5 augustus 2015
Super mooi artikel en project!
Zelf volgde ik ook een tijdje rolstoeldans lessen. Het was super plezant, maar door vervoersproblemen en dergelijke ben ik er mee moeten stoppen. Ook de soort dans sprak mij niet echt aan. Ik wil graag leren koppel dansen, met iemand zonder of met een rolstoel, dat maakt niet uit. Als ik dan ooit eens tegen mijn droomprins aan rol dan kan ik daar tenminste fatsoenlijk een dansje mee placeren als we samen weg gaan 😉 Als iemand zou weten waar je dat kan leren, laat mij het zeker weten!
Ik volgde ook lang voordracht en dictie en dergelijke maar ze wisten vaak niet zo goed om te gaan met mijn beperking, ze rade me aan voordracht te doen en zeker geen toneel want om dan een rol te vinden dat was toch wel moeilijk voor iemand in een rolstoel. Ik weet niet of er veel acteurs zijn in een rolstoel want ik stel vast als er eens een rolstoel rol is dat die meestal wordt geven aan mensen zonder beperking. Maar ik hoop natuurlijk van wel zou fijn zijn! Mss kijk ik o gewoon naar de verkeerde films en serries ! 😉
Laura Van Alphen 9 augustus 2015
Dag Lieselot
Eerst en vooral bedankt voor je reactie. Wat fijn om te lezen dat je zo artistiek geëngageerd bent. Het is inderdaad enkel jammer dat nog niet alle organisaties hiervoor open staan. Maar er is zeker een positieve tendens richting verandering! Vraag zeker eens na bij dansscholen in je buurt want vaak willen ze wel moeite doen als er vraag naar is. Maar zolang ze niet weten dat er vraag naar is, blijft het ontgonnen terrein.
Een van de doelen van dit onderzoek is om een digitaal platform op te richten waar er een overzicht is van alle inclusieve dansinstellingen. Eens het zover is, breng ik jullie zeker op de hoogte!
Over acteurs met een beperking heb ik een thesis geschreven, als je wil stuur ik hem wel door. Acteren is niet altijd evident, maar zeker niet onmogelijk. Laat je absoluut niet ontmoedigen! Als je iets echt wil, dan kan het en dat hebben al veel mensen met een beperking bewezen. Ik maakte hier een documentaire over die je zeker zal interesseren. Ik zal hem je via hotmail doorsturen!
Als je nog vragen of opmerkingen hebt, laat maar horen
Lieselot Pladys 9 augustus 2015
Dag Laura
Dank u voor je toffe antwoord!! Ik kijk zeker naar de link die je via mail heb doorgestuurd. Lieve groetjes Lieselot
Axelle 28 oktober 2019
Dag Laura,
Ik zou graag contact met je willen opnemen. Ik moet namelijk een eindwerk maken voor mijn laatste jaar in Rhizo Sportschool te Kortrijk. Hierbij zou ik heel graag willen dansen met mensen met zowel een mentale als fysieke beperking. Een samenwerking zou natuurlijk ideaal zijn voor mijn eindwerk. Graag zou ik je de volledige uitleg willen geven als je dit ziet zitten.
Vriendelijke groetjes
Axelle