Theater | Rolmodel

Energiepijl op knipperlicht

24 mei 2017

Ondertussen geeft Kristien een dikke twee jaar therapie aan o.a. mensen die vanuit een burn-out in een depressie belanden. “Niemand uit mijn omgeving begrijpt mij”, heeft ze wel vaker gehoord. “Ach, trek je dat niet aan” is dan vaak haar antwoord. Totdat ze plots zélf thuis zit…

Ongeveer twee maanden geleden, van vandaag op morgen, voelde ik me plots niet goed. Een griepje of zo dacht ik. De dokter wist dit meteen te doorprikken met de vraag “Ervaar je de laatste tijd soms veel stres?”.

Stress, ik? Het lachen verging me meteen. Stress, ja ik!

Meteen werd ik twee weken thuis geschreven en dit werd steeds verlengd. De eerste twee weken voelde ik me vooral slecht, het werd precies slechter door thuis te zitten. Ik kon niet meer veel, kreeg snel ademproblemen en benauwdheid als ik nog maar iets moest regelen.

Daarna kwam het eigen ongeloof: Ik kan niet gaan werken, maar ik kan wel hier thuis wandelen met de hond of op een podium staan en acteren?

Het moment dat ik dat eindelijk doorworsteld had en quasi aanvaard had (de ene dag iets meer dan de andere), dan kwam ook nog het onbegrip van de omgeving: “Allé, je straalt vandaag! Je hebt toch nog de herneming van heel dat theaterstuk kunnen organiseren en regelen, het gaat dus wel weer beter eigenlijk? Wanneer ga je terug werken? Hoezo, je kan nog niet gaan werken? Dat snap ik niet…”

Awel, lieve mensen, dat snap ik zelf ook niet!

Het ene moment heb ik energie voor 100, het volgende moment heb ik energie voor drie. Het is een knipperlichtrelatie op dit moment met mijn eigen energiepeil. En er is geen touw aan vast te knopen! Op dit eigenste moment voel ik dat mijn hoofd zwaarder word, een druk boven mijn ogen, mijn hart begint sneller te slaan, benauwdheid op de borst omdat ik een blik werp op de tijd en de e-mails die nog op mij staan te wachten om nog maar te zwijgen over telefoontjes die ik nog moet doen i.v.m. de herneming van het theaterstuk dat alweer voor de deur staat…

Eigenlijk zou ik nu in mijn bed willen kruipen, even willen slapen en rusten, maar het is alsof het niet mag van mezelf: ‘er moet nog zoveel’.

Stress, ik? Stress, ja ik!

Het is niet makkelijk om dit uit te leggen aan mijn omgeving, ik weet gewoon niet hoe. Vanbinnen voel ik me leeg, op, maar vanbuiten straal ik met momenten, of forceer ik en zet ik door. Graag zou ik al mijn ‘moetens’ eens even afgeven en heel hard schreeuwen: ‘het is te veel!’, zodat iedereen eindelijk eens luistert. En gewoon enkel nog leven vanuit de energie die ik voel als ik dan daadwerkelijk op dat podium sta. En gewoon kan zijn in het moment, in de rol, waar geen duizend-en-één dingen door mijn hoofd razen van alles wat nog niet af is, waar ik alles rond me heen vergeet, waar het enige is dat telt: dit, spelen, acteren, in het nu, op het podium. Waar iedereen even stil is, en luistert, écht luistert naar wat ik te zeggen heb.

En daar op dat moment aanvaard ik mezelf ook meer dan ooit, valt alles weg en ondanks de rol die ik speel, de dans die ik wals, kan ik toch dan het meest mezelf zijn…

Ervaar jij ook soms zo’n momenten dat je jezelf onbegrepen voelt door iedereen rond je heen, maar dan toch ook weer kracht kan halen uit bepaalde zaken die je doet? Wanneer voel jij die energie die ik voel wanneer ik op een podium sta? Wat is jouw kracht?

Heimwee naar het podium

13 juli 2016

Exact twee maanden geleden schreef Peter over de repetities van het toneelstuk ALLES SCAN van Companie Spotvogel. Voor wie het niet gezien heeft: dit toneelstuk ging over mensen met een beperking, de stereotiepen waar ze in de maatschappij tegenaan lopen en de demonen die huishouden in hun hoofd. Het stuk werd opgevoerd in een rolstoeltoegankelijke zaal van CC Merksem en was een groot succes. Maar hoe vergaat het de acteurs sinds het vallen van het doek?

Het is exact twee maanden na de avond van onze voorstelling ALLES SCAN, die zich afspeelde in een supermarkt, en eindelijk lukt het me nog eens om me achter mijn laptop te zetten en te beginnen schrijven. Het leek even alsof ik samen met de theatervoorstelling alles rond het thema ‘beperking’ had begraven. Elke keer als ik eraan dacht, kreeg ik enorm veel heimwee. De theatervoorstelling heeft me aan de andere kant ook zoveel energie gegeven, zoveel kracht, zoveel positieve reacties, de zoektocht vanuit het publiek naar ‘wie is er nu ‘écht’ beperkt en wie doet maar alsof’? En wat betekent dat ‘beperkt’ zijn? Een vrijgezel is dus ook iemand met een beperking?

De volledige cast van Alles Scan (vlnr): Peter De Voecht, Kristien Maus, Vincent Avonds, Julian De Backer, Laura Van Alphen, Steven Claeys, Kwinten Van Heden

Een review

De recensie die mijn zus, Heleen Maus, schreef, blijft me nog het meeste bij en vat goed samen wat er die avond ontstond. Ik zou deze heel graag met jullie delen:

Gisterenavond, 22u15, cc Merksem, ALLES SCAN.

Een voorstelling om U tegen te zeggen. En dan heb ik het niet alleen over de voorstelling. Ook over de U. Want eigenlijk ging het over eenieder van ons. Companie Spotvogel zette een voorstelling neer over de gebreken en tekortkomingen, waar ieder mens op zijn eigen manier mee geconfronteerd wordt. Het ging niet enkel over fysieke beperkingen, ook met mentale zorgen, trauma’s, onzekerheden en complexen. En geef toe: ook U voelt zich hier aangesproken.

Maar wees gerust, niets zwaarmoedig aan dit stuk. Humor stond centraal. Moet je maar kunnen met zo’n thema. We keken door de ogen van de dwangneurotische Maria, het blind wordende jobstudentje Lien, de (semi-) rolstoelgekluisterde Ronny en Ruben, de hypochonder Same en de eeuwige single Jonathan.

Het toeval wilde nu, dat ook de zaal zijn beperkingen had. Een spaghettipot die op het podium aan diggelen viel, een liedje dat halverwege onderbroken werd. Was dit nu part of the act of niet? Ik zal het u zeggen: dat was het niet. Dat getuigt alleen maar eens weer van het talent waar we mee te maken hadden. Maar dat was niet het enige staaltje talent dat we gisteren zagen. Talent op pointes, een beklijvend duet, enige improvisatie à la moment,… Wie had het weer over beperkingen?

We zagen een fantastisch samenspel van acteurs, kameraden, vrienden bijeen. Twee woorden voor dit stuk: hilarisch en touché! Met momenten was het er zo boenk op, dat er stof ontstond om er eens serieus over na te denken.

Gisterenavond heeft ons geamuseerd, geanimeerd, doen glimlachen, doen schateren, doen wenen, doen genieten, doen nadenken en doen stilstaan. Stilstaan om daarna weer verder te gaan. Met andere oordelen. Met wijze lessen, waaruit we kunnen leren onze vooroordelen eens voor te zijn.

Bedankt daarvoor!

Companie Spotvogel, jullie hebben ogen geopend, blikken verwijd. Wat mij betreft zijn niet enkel jullie eigen dromen verwezenlijkt, maar kunnen jullie met dit stuk nog veel meer verwezenlijken. Doe zo voort! Want – je hoort me al komen – Alles Scan!

We hopen op nog vele hernemingen en dat we met Compagnie Spotvogel nog veel mensen mogen prikkelen en amuseren en interesseren om hun talent om te zetten, te tonen, te gebruiken en de kracht te vinden bij één ieder van onszelf om te bereiken wat je wilt bereiken!

Wat is jouw talent? Waar word jij warm van? Waar haal jij kracht uit? Heb jij ook een podiumdroom? Laat het ons weten via redactie@rolmodel.be, wie weet kunnen we samenwerken met jou!

“Superieur omdat ik niet moet zitten”

13 april 2016

Een aantal vrienden, sommigen met en sommigen zonder beperking, willen samen een toneelstuk maken. Ze richten een groep op: Compagnie Spotvogel. Samen maken ze een stuk over alle beperkingen in onze maatschappij, niet alleen de fysieke. En over hoe die beperkingen een invloed hebben op ons dagelijks leven. De repetities gaan van start, en dat is soms confronterend…

Ik zit op een stoel twee keer zo hoog als die van de rolstoeler voor me. Hij heeft moeite om in deze scène dingen op de tafel voor me te leggen. Dat is goed; dat is de bedoeling. Het moet eruit zien alsof het pijn doet en niet vanzelf gaat. Nee, niet alsof. Het ziet eruit zoals het is – sommige handelingen hoeven niet geacteerd te worden. En dan open ik mijn mond, en begin ik. Met beledigen. De tekst ligt nog niet vast, dus ik moet improviseren. Ik reken hem af op zijn beperkte mobiliteit, op zijn kortere levensduur, op zijn lengte. Hij is, geloof ik, groter dan ik, maar door de rolstoel zie je dat niet.

Alsof ik plots superieur ben omdat ik niet voortdurend moet zitten. Als hij beperkt is, ben ik dan onbeperkt?

De Sard

Als kind werd het me afgeleerd om naar mensen met een fysieke beperking (toen heette dat nog ‘een handicap’) te staren, ondanks de bijna vanzelfsprekende fascinatie die een kind heeft met alles dat afwijkend lijkt. En nu word ik geacht, binnen mijn personage althans, om op niets anders te focussen dan de secundaire zaken waartoe we iemand met een beperking automatisch lijken te herleiden. Het is een lichaam in een rolstoel, en in tweede instantie zit er ook nog een persoon achter. Ik negeer de persoon, en ga verder met beledigen: “Kreupele, kruiper, uw leven gaat op wieltjes!”

Ik herinner me een aangetrouwde oom, van toen ik klein was. Hij liep moeizaam, zijn benen wilden niet gelijk bewegen, en zijn handen ook niet. Meteen werd me door mijn ouders verzekerd dat ik niet daarop moest focussen – hij was zo’n lieve man, daar moest ik op letten. Het was een Sard, een lange man met grijze haren in nette kleren, en ik kon geen Italiaans, dus veel communicatie was er niet bij. Maar ik herinner me tot op de dag van vandaag zijn hartelijke glimlach. Soms denk ik dat mijn ‘archetype’ van iemand met een beperking daarop teruggebracht kan worden. Die man met de meest zachte uitstraling en een lijf dat hem in de weg zat voor heel veel zaken waar ik pas als volwassene een meer volledig overzicht van kan krijgen. Die man met wie ik als kind medelijden had.

Empathie versus medelijden

Medelijden is niet de beste basis voor een relatie op gelijke hoogte. Maar als kind kon ik niet anders, omdat ik keek naar het verschil, naar mijn eigen beweeglijkheid en het gebrek daaraan bij een ander. Nog altijd steekt een gelijkaardig gevoel wel eens de kop op. Empathie is prachtig, maar medelijden kan beledigend zijn. Vanwege de impliciete asymmetrie in verhouding die daarachter schuilt.

Ik voel wel empathie voor de man voor me. Toch maak ik, nog steeds in mijn personage van het toneelstuk, een toespeling op incontinentie. En dat is veel harder dan wanneer ik zijn collega-actrice op haar visuele beperkingen aanpak, omdat ze haar blindheid speelt. Maar tegelijk doet het ook iets anders, ik lijk de olifant in de kamer zodanig heen en weer te schudden dat die vager wordt. Ik reken mijn tegenspeler niet meer af op zijn beperking, ik reken mezelf af op wat ik ermee doe. En dat doet deugd. Tot we klaar zijn, en ik de volgende – niet-beperkte – acteur net zo ga beledigen.

Groet,
Peter

Compagnie Spotvogel speelt op 14 mei om 20u15 de voorstelling Alles Scan in het Cultureel Centrum van Berchem. En ja hoor, er zijn nog kaarten voor deze eenmalige voorstelling. Wil je meer lezen over de repetities? Lees dan zeker ook de blog Proefkonijn!

Dansen met een beperking

29 juli 2015

Mensen met een fysieke beperking en dans… Een combinatie die we niet vaak tegenkomen en niet meteen met elkaar zullen associëren. Bij dansers denken we meestal aan perfecte, flexibele, slanke, mooie ballerina’s. Waarom? In de 21^e eeuw gaat dans toch veel verder dan dat?

Dat besefte ook het Conservatorium van Antwerpen. Dit schooljaar (’14-’15) was ‘inclusiedans’ verplicht in het curriculum voor de laatstejaarsstudenten Dans. 9 jongeren van 17-18 jaar uit een school voor leerlingen met een motorische (en soms mentale) beperking beleefden de tijd van hun leven toen zij de kans kregen om een dansvoorstelling te creëren met de studenten van het conservatorium.

Ik ben zelf een orthopedagoge die onderzoek doet naar acteurs met een beperking. Toen ik de prachtige kans kreeg om dit unieke proces stap voor stap te volgen en van dichtbij te onderzoeken, zei ik uiteraard volmondig ‘ja’! Mijn volledige onderzoek is te veel om in één blogpost te zetten, maar ik wil graag een aantal treffende uitspraken delen van de leerlingen met een beperking die aan deze dansvoorstelling hebben meegedaan.

Over rollen

Sofie had een heel eenvoudige reden om mee te doen aan deze dansvoorstelling: “Ik wou graag met iemand dansen die geen handicap had”. Margo had een andere reden om mee te doen: “Ik vond dat heel plezant omdat ik eens de lerares mocht spelen en omdat ik dan eens iets aan hun kon aanleren. Normaal is het altijd omgekeerd”. Voor Dorien was meedoen de normaalste zaak van de wereld: “ik dacht gewoon in mezelf: eigenlijk zijn we allemaal hetzelfde of je nu een beperking hebt of niet en dat is wel zo, niet waar? Ik denk daar gewoon niet aan. Ik denk dat wij allemaal gewoon zijn, normaal.”

Het eindresultaat mocht er dan ook zijn. Alle leerlingen en studenten vormden samen één prachtig harmonisch geheel. Het was niet duidelijk wie nu wel of geen beperking had en dat deed er ook niet toe. Het publiek zag een professionele dansvoorstelling waar mensen elkaar ondersteunden en aanvulden. Geen muziek, de vloeiende bewegingen en de voelbare connectie tussen de dansers vulde de ruimte. Een prachtig en ontroerend schouwspel dat het publiek niet onberoerd liet. Menig man zag ik dan ook stiekem een traantje wegpinken…

Geen babydansje

Voor Frederik was het niet alleen een persoonlijke ervaring. Hij had zijn familie uitgenodigd en die was natuurlijk nieuwsgierig. Al hadden ze allemaal een heel andere verwachting van wat het resultaat zou zijn: “Mijn bompa huilt niet gemakkelijk, maar bij de voorstelling was hij aan het wenen. Ze wisten helemaal niet wat er ging komen. Ze dachten waarschijnlijk ‘dat zal wel een K3-dansje zijn dat ze gewoon zullen nadoen’. Maar toen kwam dit…”

Ook Margo vond dat dit geen ‘gehandicaptendansje’ was, maar een volwaardig kunstproject waar een publiek echt kon van genieten. Ze voelde zich even een echte diva: ”En het leukste was: op het einde kregen we een heel luid applaus en dat gaf een super goed gevoel. We waren die avond allemaal sterren en we kregen dan een roos, zoals echte sterren. Dat gaf echt een super gevoel, zo van: die applaudisseren dus wel voor ons hé! Ik was super blij want iedereen wou met mij op de foto.”

De ervaring van het maken en opvoeren van een dansvoorstelling is achter de rug, maar Sofie geniet er nog van en vertelt er met veel vuur over: “Ik neem vooral de mooie momenten mee die ik met hen (de studenten dans) heb mogen beleven. In het begin moesten we nog kennismaken natuurlijk, maar we kwamen meteen met elkaar overeen en nu zijn we allemaal vrienden. Ik vond dat kei plezant om een band te creëren met die mensen. Wat me altijd zal bijblijven zijn: de dansers, de choreografen en de super leuke sfeer. En die sterke band dat vond ik echt fantastisch. En ook het oogcontact tijdens het dansen.”

Dat deze ervaring voor herhaling vatbaar is, kan Frederik je verzekeren: “Ik wil zeker en vast terug dansen. Dan kan ik oefenen. Ik zeg niet dat ik perfect ga worden, maar dan kan ik beter worden, dan kan ik mijn droom in vervulling laten komen: meedoen in een musical!”

Het feit dat deze ervaring een ‘once in a lifetime opportunity is’, maakt ook dat er een keerzijde aan de medaille is. Nadat het doek valt en het applaus wegebt, volgt het zwarte gat. Nu Sofie, Margo, Dorien, Frederik* en hun medeleerlingen de kans hebben gehad om te proeven van de artistieke wereld, willen ze meer. Maar waar kunnen ze nu terecht? Rolstoeldansen in de lokale dansclub spreekt deze 18-jarigen niet aan. Zullen ze ooit nog de kans krijgen om op een podium te staan, om succeservaringen op te doen en zich te voelen als echte sterren?

De wereld van inclusiedans belooft alvast een mooie toekomst. We hebben nood aan initiatieven als deze. Daarom kan je er meer over lezen in mijn blogberichten. Waar zou jij graag meer over weten? Of ken jij nog goede initiatieven? Laat het me weten via een comment hieronder!

*Wegens privacy-redenen, werden pseudoniemen gebruikt.

Tag: Theater